Αξίωμα: Rock κάνεις όταν είσαι πιτσιρικάς, ξέρεις – δεν ξέρεις μουσική και το κάνεις σαν να εξαρτάται η ζωή σου απ’ αυτό. Όταν έχεις καύλα, πάθος, αμφισβήτηση και οργή. Όταν θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο και δεν το πιστεύεις απλά, είσαι σίγουρος ότι μπορείς να το κάνεις. Όταν έχεις 3 ακόρντα και την αλήθεια σου (όπως έλεγε και ο ιεροκήρυκας που αποκαλεί τον εαυτό του Ωραία Φωνή απ’ τον οποίο έκλεψα και τον τίτλο του άρθρου).
Θεώρημα: Rock μπορείς να κάνεις όταν είσαι πραγματικά, βιολογικά νέος, όχι όταν νιώθεις νέος και λοιπές αρχιδιές… Η απόδειξη δική σου, τα παραδείγματα ν.
Για να κάνεις rock πρέπει να ισχύουν όλα τα παραπάνω. Διαφορετικά δεν κάνεις rock, κάνεις κάτι άλλο. To rock δεν είναι φόρμα (κιθάρα, μπάσο, drums, φωνή). Το rock είναι βαμπίρ. Ζει μόνο με φρέσκο αίμα. Αυτό που συμβατικά βαφτίζουμε ‘ροκ’ για να καταλαβαινόμαστε το κάνουν και πουρά κάθε ηλικίας αλλά δεν είναι rock. Ως μη νέος μπορεί να κάνεις σπουδαία μουσική ίσως και σημαντική τέχνη (π.χ. Sonic Youth, Radiohead, κ.ά. μετά την νιότη τους) αλλά όχι rock.
‘A song is not a song until it’s listened to’ λέει ο δαντικός τραγουδιάρης παραφράζοντας τη γνωστή ρήση. Enter λοιπόν ο ακροατής, το κοινό στην εξίσωση. Για να νιώσει, όχι να καταλάβει, όχι να θυμηθεί, για να νιώσει στο μεδούλι του το κοινό το τι κάνουν αυτά τα πιτσιρίκια πάνω στη σκηνή μ’ αυτή τη φασαρία και την αποψάρα πρέπει να ισχύουν και γι’ αυτό και το πιο πάνω αξίωμα και το επακόλουθο θεώρημα. Η επικοινωνία απαιτεί κοινό κώδικα, τι να κάνουμε; Ο μεγαλύτερος καταλαβαίνει, θυμάται, γουστάρει αλλά ο νέος μόνο είναι rock. Ο πουρορόκερ που έκανε rock δίσκους κάποτε δεν μπορεί να κάνει rock για πάντα. Στη σκηνή μπορεί να μιμείται καλά την νιότη του και να επικοινωνεί μια χαρά στους πιτσιρικάδες από κάτω τα τραγούδια που έγραψε όταν ήταν στην ηλικία τους αλλά δεν παύει να είναι ένα φάντασμα του εαυτού του, μια σκιά, μια ανάμνηση για τους νοσταλγούς, τους παλιούς του fans πίσω στη γωνία στο μπαρ που μάταια ψάχνουν να θυμηθούν πως είναι το να είσαι νέος. Δικαίωμά μας αλλά…
– Ο κύριος Faust;
– Με-φιστό-φιλε εσύ;
– Ναι ρε δικέ μου! Έχω ‘Το Πορτρέτο του Dorian Gray’, το βρήκα σχεδόν τσάμπα στο e-bay, μήπως σ’ ενδιαφέρει;
– Όχι ρε dude, thanx αλλά δεν έχω χρόνο, παιδεύομαι να καταλάβω τι σκατά λέει το ‘Stairway to Heaven’ ανάποδα…
Μόνο μία φορά θα είσαι νέος, tough luck mate. Μόνο μία μικρή περίοδο της ζωής σου θα νιώθεις τις αγαπημένες σου μπάντες να βυσματώνουν τα όργανα τους κατ’ ευθείαν στην καρδιά σου. Και να σου λέν’ την απόλυτη αλήθεια: ‘αυτό που ζεις τώρα είναι ό,τι πιο σημαντικό έχει γίνει στην ιστορία της ανθρωπότητας’. Κι ας είναι πλάνη: έχουν γίνει ή/και πιθανότατα θα γίνουν κι άλλα πιο σημαντικά πράγματα απ’ αυτό που ζεις τώρα μόνο που δεν θα είσαι εσύ πια νέος ή δεν θα είσαι πια εδώ.
Το πρόβλημα είναι απλό: είσαι το μόνο θηλαστικό σ’ αυτό το μικρό μπλε πλανήτη που ξέρει ότι θα πεθάνει. Αλλά όταν είσαι νέος είσαι αθάνατος. Όχι μεταφορικά, κυριολεκτικά αθάνατος. Μπουσταρισμένος από τις ορμόνες σου, δεν νιώθεις, είσαι ο Hulk. Και μπορείς να κάνεις τα πάντα. Αυτά τα ψέματα σου λέει το κορμί σου, τ’ ακούς και γίνεται η αλήθεια σου. Και κάποια στιγμή κουλάρουν οι ορμόνες σου, τρως κανα-δυό απώλειες στη μάπα (πεθαμένος έρωτας/φίλος/είδωλο/whatever, δουλίτσα, παιδάκια, κανονικότητα, κλπ. οι τρόποι είναι άπειροι…) καταλαβαίνεις το ψέμα, λήγει το ναρκωτικό, λήγει και το match. Και σταματάς να είσαι αθάνατος, σταματάς να είσαι νέος.
Κάπου εκεί σταματάει και το rock.
Πάμε τώρα στη rock. H rock έχει ένα πολύ συγκεκριμένο γενεαλογικό δέντρο απολύτως χαρτογραφημένο, από τις ρίζες εκκίνησης της μέχρι και τα σημερινά παρακλάδια της. Μόνο που ευτυχώς δεν την μαθαίνουμε στο School of Rock του θεού Jack. Τη μαθαίνουμε στο σχολείο της rock της δικής μας ζωής ο καθένας. Και εκεί όλες οι παράμετροι της μοναδικότητας του καθένα (DNA, περιβάλλον, χωροχρόνος, εμπειρίες, καλλιέργεια, γούστο κλπ.) παίζουν μπάλα και μάλιστα σε επίπεδο Champions League όχι μαλακίες. Δυστυχώς δεν μαθαίνουμε όλοι όλη τη rock ή αν προτιμάς δεν μας λένε σε όλους όλα τα παρακλάδια της τα ίδια αλλά αυτό είναι το ωραίο της ιστορίας.
Στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογέννηση. Και στη rock, την ύψιστη εκδοχή της σημαντικότερης κατά τα γνώμη μου τέχνης, της μουσικής, δεν θα μπορούσε να ισχύει τίποτ’ άλλο. Βέβαια όπως λένε και τα βρετάνια ‘you can’t beat stupidity’ οπότε άμα θες εσύ μαλάκα τράβα να ξανανακαλύψεις τον τροχό (αγαπημένο φετίχ των ανθρώπων) αλλά αυτή είναι μια άλλη κουβέντα. Η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού διδάσκει ότι ο άνθρωπος είναι τόσο μαλάκας ή ηλίθιος ή απομονωμένος ή εγωιστής ή whatever ή και όλα αυτά μαζί που έχει ανακαλύψει τον κάθε τροχό χιλιάδες φορές. Προοδεύει όμως μόνο όταν παίρνει ότι τον αφορά από τα επιτεύγματα των προηγούμενων και τα πάει λιγάκι πάρα πέρα. Πέρα από μόδες και αμορφωσιά. Απλά δεν είναι τα πράγματα; Αρχίδια απλά, τέλος πάντων. Όπως και να ‘χει η rock όπως όλος ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι μία σπείρα συνεχιζόμενη που λειτουργεί πηγαίνοντας λίγο πίσω και λίγο μπροστά, ποτέ όμως ξανά στο ίδιο σημείο, με αρχή κάπου στον παρελθοντικό χωροχρόνο και άκρη το σήμερα (χωρίς τέλος, ελπίζω…). Ανεξάρτητα από ‘ειδικούς’ του ‘ειδικού’ τύπου/ δισκογραφικές/ εταιρείες παραγωγής/ διαφημιστές/ marketing (που το μόνο που τους νοιάζει είναι να ανακαλύψουν ή να φτιάξουν το next big thing για να ζήσουν κι αυτοί οι καημένοι και να προσθέσουν κάτι λίγο στην εισροή από το back catalogue των ‘ιερών’ τεράτων (αρχιδιές, τίποτα δεν είναι ιερό στη rock)) και ημιμάθεια (όλων των εμπλεκομένων συμπεριλαμβανομένων των καλλιτεχνών και του κοινού).
Ο καπιταλισμός καλά κρατεί και δεν προβληματίζεται καθόλου για το μέλλον του, η rock την παλεύει τη μάχη με το χρόνο παρότι δεν είναι κραταιά στις μέρες του hip-hop. Όχι όμως και ο κάθε άνθρωπος. Εγώ κι εσύ θα τελειώσουμε, το ξέρεις και το ξέρω.
Ανακεφαλαίωση: μίλησα πιο πάνω για το rock και για τη rock. Να τα μπλέξω τώρα. Rock κάνεις, ζεις και είσαι. Κι όταν σταματήσεις να είσαι νέος, rock’s dead babe. Το μυαλό σου κλειδώνει και πετάει το κλειδί. Οι πόροι κλείνουν και το κλειστό πια σύστημα ανακυκλώνει αναμνήσεις. ‘Κολλημένος σε μια στιγμή από την οποία δεν μπορείς να δραπετεύσεις’. Μπορείς να το πάθεις με τα πάντα, όχι μόνο με το/τη rock αλλά αυτό είναι εκτός θέματος. Αν είσαι junky με τη rock συνεχίζεις και ανακαλύπτεις καινούργιες μπάντες οι οποίες μιλάν στο υποσυνείδητο σου μόνο όταν έχουν επηρεαστεί από τις αγαπημένες σου μπάντες. Αναγνωρίζεις αυτούς που όντως παλεύουν με την αλήθεια τους προσπαθώντας να μην κλέψουν τους προηγούμενους, διψώντας να πουν κάτι με τη δική τους φωνή και τη δική τους μουσική για τη δική τους εποχή. Μπορεί επίσης να έχεις rock attitude και rock ιδεολογία (δεν υπάρχει, anyway, it’s what you make of it) αλλά rock δεν είσαι. Μακάρι τουλάχιστον να είσαι ο εαυτός σου. Και by the way είναι εντάξει να γουστάρεις καινούργιες μπάντες, δεν προδίδεις κανένα. Μόνο που στην καρδιά σου τίποτα δεν θα ξαναμιλήσει όπως εκείνα τα πρώτα βινύλια/cdια/downloads που έλιωσες όταν ήσουν νέος. Που σου είπαν ποιος είσαι.
Έχω κάνει άπειρες κουβέντες με junkια της rock και του rock σαν κι εμένα για τους πιο σημαντικούς rock δίσκους της ιστορίας. Έχω διαβάσει επίσης άπειρες λίστες ‘ειδημόνων’. Κάποιοι δίσκοι αντικειμενικά επηρέασαν πολύ περισσότερο από κάποιους άλλους, δεν έχουν όλοι την ίδια βαρύτητα, ok, κάποιοι τραγουδάνε ποίηση και κάποιοι στιχάκια, σαφώς, άλλο διασκέδαση (entertainment) κι άλλο ψυχαγωγία και σίγουρα κάποιοι πούλησαν περισσότερα κομμάτια από τους άλλους. So fucking what? Όλες οι λίστες για τον πούτσο είναι. Μία και μόνο μία έχει αξία. Η autobiographical που λέει και στο High Fidelity ο συνονόματός μου. Η δικιά σου για σένα. Και η δικιά μου για μένα. Οι παρεκκλίσεις και οι συμπτώσεις μας, για να γνωριστούμε καλύτερα. Και οι προσωπικές ιστορίες που έχουμε πίσω από κάθε δίσκο. Τα γαμήσια, τα ποτά, τα ξενύχτια, τα κλάματα, τα γέλια, τα trips και οι εκδρομές για να ακολουθήσεις την αγαπημένη σου μπάντα μέχρι να σου τελειώσουν τα λεφτά. Η αλήθεια μας και η εμπειρία μας μέσα στο rock. Και μέσα στη rock που δεν είναι πια του δημιουργού της, είναι δικιά μας για πάντα. Όλα τα άλλα είναι μαλακίες.
Επίλογος: Γιατί έγραψα τα πιο πάνω. Διάφορες αφορμές.
- Διάβασα συνέντευξη της κωλόγριας Κιφ που σνίφαρε τις στάχτες του πατέρα του, αυθεντικός αλήτης, πρώην rock (έχει να γράψει rock 30+ χρόνια, τι να κάνουμε;). Τα ‘χωνε λοιπόν στους πιτσιρικάδες Arctic Monkeys και σε κάποιους άλλους (τα άλλα δυο groups δεν γουστάρω ούτε να τα γράψω) και έλεγε ότι σήμερα ακούει Motörhead, reggae, και Μαροκινή μουσική. Και δυστυχώς για μένα συμφώνησα μαζί του. Ήθελα να μου αρέσει ο καινούργιος δίσκος των Αρκτικών Μαϊμούδων αλλά δεν… Τα ‘χουν όλα, είναι rock αλλά δεν παίζουν τίποτα που να μην το ‘χω ξανακούσει. H λογική είναι να πάρεις το ’77-’82 και να το κάνεις κάτι άλλο, κάτι δικό σου, you know; Anyway, rock on…
- Έχω κολλήσει άσχημα με τον καινούργιο των BRMC. Τίποτα φρέσκο, τελείως παλιοροκάδικος ήχος, κλέβοντας αναίσχυντα τα πάντα από Chuck Berry, Doors, Led Zep, CCR μέχρι και U2 for fuck’s sake (τα σέβη σου ιεροκήρυκά μου), δεν καταλαβαίνω γιατί μου αρέσει… Είναι rock; Μάλλον, δεν ξέρω πια (δεν έχω ορισμό της rock τη σήμερον, ποιο απ’ όλα τα παρακλάδια της να πρωτοπιάσω, ό,τι πουν οι νέοι, well, whatever, nevermind, hello, hello, cash, cash, bam, bam, you’re dead, more cash, η ζωή σου σε ταινία, cash, cash, πάει κι ο Johnny Cash…). BRMC ρε λέμε, καλός δίσκος; Super!!!
- Νέος Stooges… σύντομο ανέκδοτο, κρίμα όντως αλλά σ’ αυτή την ηλικία rock; Φύσει αδύνατο… Anyway, in Iggy we still trust, γι’ αυτά που μας έχει δώσει και τις ωραίες αναμνήσεις από τα ματωμένα live…
- Ο γιος της κουμπάρας μου στα 3 του τραγουδάει ‘θαμπάντυ, πουτ θάμθινγκ, θάμπαντυ πουτ θάμθινγκ ιν μάι ντρίνκ’ και θέλει να γίνει drummer. How fucking cute is that? How fucking rock!!!
- Έχω βαρεθεί να ακούω μη νέους όλων των ηλικιών να λένε ‘θυμάσαι τότε μπλα-μπλα-μπλα’ και ‘τι δισκάρες βγαίναν τότε μπλα-μπλα-μπλα’ κλπ, κλπ. Φτάνει πια. Τότε ήσουν νέος, τώρα δεν είσαι. Game over. Κι επειδή ο μη νέος έχει τα λεφτά για το ακριβό εισιτήριο ας (ξανα)δούμε τους x-y-z κωλόγερους με 10-20-30-40(!!!) χρόνια καθυστέρηση… Ναι, το παραδέχομαι, κι εγώ πηγαίνω να δω τις αγάπες των πιτσιρικάτων μου αλλά αντικειμενικά: Έλεος!!! Φτάνει πια, φτάνει. Καλή η νεκρανάσταση αν είσαι θρήσκος αλλά ας δούμε περισσότερες ζωντανές μπάντες καλύτερα… Ζόρικο φετίχ η νεκροφιλία, δεν μου πάει με τίποτα αισθητικά και δεν έχει και καθόλου πλάκα. Και rock/ sex χωρίς πλάκα, no fun, my babe, no fun…
Κατακλείδα: Rock εκ του rock ‘n’ roll ήτοι slang των μαύρων αμερικανών για το χορό και το γαμήσι. Μπορείς να χορεύεις και να γαμάς (με ή χωρίς μπλε χαπάκια) μέχρι να πεθάνεις, αυτό είναι σχεδόν σίγουρο. Και να απολαμβάνεις τη rock και τα gigs. ¶σε όμως το rock στους νέους. Κι αν αναρωτιέσαι ακόμα για το αν είσαι νέος ή όχι ρώτα ένα 16άρη να σου πει, αν δεν θυμάσαι τι έλεγες εσύ ο ίδιος στα 16 σου… Γάμα τα.
Σημείωση: Στο κυρίως κείμενο, όπου rock βάλε οποιοδήποτε trend/μουσική/whatever της εκάστοτε σύγχρονης pop (δημοφιλούς) κουλτούρας των πιτσιρικάδων που δεν πολυ-καταλαβαίνει η προηγούμενη γενιά, άλλαξε ονόματα και παραδείγματα σε συναφή με το αντικείμενο που σε ενδιαφέρει και έχεις έτοιμη έκθεση ιδεών. Τα ίδια σκατά παίζουν παντού και πάντα.
Ευχαριστώ για τον χρόνο σου.
Links:
Link 1
Link 2
Link 3
Link 4
Υπογραφή:
O qatarαμένος aka ‘the σύζυγος’
Νίκος Ντούνας
